Vào năm 1541, ngọn núi Hunapú, tức Núi Hoa theo ngôn ngữ của người Maya Kachiquel, đột nhiên hoạt động. Nhưng khác với những ngọn núi lửa khác quanh khu vực Trung Mỹ, khi hoạt động, ngọn núi này không khạc lửa phun khói. Thay vào đó, nó lại tràn ra một thứ dung dịch có tính hủy diệt đến mức tàn phá thủ đô của gốc của Guatemala và buộc họ phải dời đô đến thành phố Antigua Guatemala hiện tại.
Và từ đó, cái tên núi lửa Vólcan de Agua ra đời – tức núi lửa Nước.
Ngay cạnh nó là núi lửa Lửa – Vólcan de Fuego.
Lịch sử và cuộc sống người dân thành phố Antigua Guatemala, từ xưa đến nay, đều xoay quanh bộ bài trùng một nước một lửa này. Nhưng thú vị là Agua lại luôn là tiêu điểm trong đời sống tinh thần của người dân nơi đây, dù mức độ tàn phá của nó lại hơn gấp nhiều lần so với Fuego.
Vào ngày tôi đến, nhìn từ phía ngọn đồi Cerro San Cristóbal, chứng kiến cảnh tung hứng của hai kỳ quan này đủ khiến cho kẻ lang thang như tôi muốn dừng chân lâu hơn tại Antigua Guatemala.
Những đám mây trắng dày đặc trườn ngang lên sườn núi dãy Agua xa xa, trông như sườn đồi nhỏ, trên nền trời trong xanh. Mùi sương mát ẩm chảy rộng trong mọi ngóc ngách thung lũng dưới kia của thành phố. Đột nhiên, từng cột mây bốc lên cao, như thể một con rồng đang nhả ra từng cụm trọc khí. Sau khi định thần, bạn nhận ra đó chính là lúc núi Fuego đang phun khói, là dư chấn từ đợt phun trào khoảng vài chục năm trước. Như thể trong nháy mắt, lửa chiến thắng nước để tiết lộ khoảng trời trong xanh mênh mông, xoa tan đám mây mù dày đặc bao quanh bạn. Chỉ đến lúc đó, bạn mới ngỡ ngàng thấy thực ra, những ảo ảnh xa kia nhìn như các đỉnh cụm mây chồng chồng lớp lớp xếp lên nhau lại chính là đỉnh của dãy núi lửa tầng cao. Bạn ngước nhìn lên như thể bạn phải nhìn vào mắt của một gã khổng lồ che trời.
Nhìn xuống phía dưới thung lũng kia, sự tấp nập nhộn nhịp và mọi nỗi vui buồn thế tục đều có vẻ thật nhỏ bé. Một kẻ trần tục như tôi khi đứng từ Cerro San Cristóbal còn thấy vậy, chứ chưa cần nói đến tầm mắt của gã khổng lồ kia.
Nhấp một ngụm cà phê từ hạt cà phê nguyên bản vị Guatemala, tôi cần phải lấy lại bình tĩnh.
Cà phê luôn là cái thứ khiến cho mọi cảm xúc dễ tiếp nhận hơn. Vị cà phê Guatemala này lại càng thế. Nó đủ nồng nàn để làm ấm lên mọi cảm xúc, nhưng cũng đủ nhẹ nhàng để con người ta thả lỏng mình trong dư vị của hành trình cuộc sống. Thứ cà phê đủ để tạo dấu ấn riêng nó trên bản đồ cà phê thế giới.
Cũng có lẽ vì đây là vùng đất nuôi dưỡng được hạt cà phê như thế, hoặc do sự thú vị thái cực của cặp đôi Nước – Lửa nên tính cách Antigua này mới đối lập đến vậy.
Điều này thể hiện rõ ràng nhất ở Plaza Central, hay quảng trường trung tâm, nơi kiến trúc thể hiện đậm phong cách thời đế chế Tây Ban Nha thế kỷ 15-16.
Sự yên ả và tươi mát của bình minh ngày mới đối lập với sự náo động và nhiệt huyết của buổi xế chiều.
Sự tĩnh lặng đắm chìm của một bác họa sĩ già tại góc cổng thành Arco de Santa Catalina và tiếng hò hét hết mình của đám đông cổ vũ cho anh ảo thuật gia đường phố.
Khoảnh khắc trầm lắng chiêm nghiệm tại của anh chủ quán cà phê dễ mến tại căn gác nhỏ với ước muốn mang lại thứ cà phê Guatemala tuyệt diệu nhất và không khí lễ hội Thiên Chúa giáo ngập tràn các con phố chính của thành phố.
Giây phút cặp đôi già tay trong tay, âu phục chỉn chu, rảo bước sau buổi cầu nguyện sáng và nhóm bạn trẻ yêu đời, trong trang phục truyền thống của Guatemala, tinh nghịch làm dấu hiệu V khi phát hiện ống kính máy ảnh của một vị khách lữ hành xa lạ đến thành phố này.
Những nét đối lập ấy cứ oanh tạc mọi giác quan của tôi đến từng giây từng phút. Nó mang lại thứ cảm xúc như vừa là một phần của thành phố này, cũng lại như một kẻ lữ hành cô độc.
Đối lập là vậy, trái ngược là vậy mà cũng hòa hợp là vậy, hiển nhiên là vậy. Bất chấp tất cả, cuộc sống ở nơi đây vẫn cứ diễn ra như thế từ hàng trăm năm trước và trăm năm về sau.
Ở nơi đây, dường như người ta không đo đếm theo thang không – thời gian. Thay vào đó là thang thái cực đối lập.
Mà hình như tôi lại nghĩ quá nhiều rồi. Nói như anh bạn đồng hành của tôi: Sao phải xoắn? Hãy cứ thả mình theo nhịp điệu và hơi thở của thành phố này, bạn sẽ thấy cuộc đời thú vị hơn nhiều.
*Để đến Antigua Guatemala, bạn phải nối chuyến từ Việt Nam đến Anh hoặc Hoa Kỳ, sau đó, từ đấy bay đến Guatemala City, rồi đi xe khách tầm 30 phút – 1 tiếng để đến với Antigua. Giá vé máy bay khứ hồi trung bình khoảng $3000. Xe khách tại Guatemala City rất nhiều và chạy nhiều chuyến mỗi ngày đến Antigua. Vé xe khách rơi vào khoảng 15 – 50 peso, tùy vào loại xe và hạng ghế bạn chọn.
Có một loại xe khách rất rẻ, gọi là chicken bus. Nhưng khuyên bạn là nếu bạn không phải là người đi du lịch cơ động, với hành lý nhỏ gọn, không bắt mắt và biết sơ qua về tiếng Tây Ban Nha thì không nên đi loại xe này. Guatemala City nổi tiếng ở khu vực Trung Mỹ về các vụ cướp xe, chặn xe dọc đường và chấn lột hành khách – là hậu quả của tình trạng nội chiến vừa chấm dứt và bất ổn chính trị tại Guatemala. Vậy nên, cách tốt nhất là liên hệ với các công ty du lịch để đi xe tour của họ đến Antigua Guatemala.
Antigua Guatemala có món cơm gà cà ri rất ngon. Một đĩa gồm một phần cơm, một phần cà ri bò hoặc gà với khoai tây, thịt nấu theo cách truyền thống của Guatemala mà không nơi nào có được (tuy nhìn màu không bắt mắt), một phần bánh như dạng bánh Nan của người Ấn Độ được ủ ấm để dùng kèm bữa ăn và một phần dưa góp cay.
Và ngoài cà phê, hãy thử món rượu rum có tên là Zacapa Centario của Guatemala. Đây là loại rượu rum làm nên tên tuổi cho Guatemala trên bản đồ thực phẩm giải khát có cồn của thế giới.
Cũng nhớ thử mọi thức ăn đồ uống vỉa hè ở quanh quảng trường. Dù hơi đắt hơn vài peso so với những nơi ngoài khu vực trung tâm, nhưng chất lượng tương đương và mức độ phong phú cũng “người tám lạng, kẻ nửa cân”. Tuy nhiên, nhớ chuẩn bị sẵn vài viên thuốc chống đau bụng vì khẩu vị người vùng này thiên về đậm đà, cay nồng trong bụng và nhiều chất đạm, chất béo.